Ressam : Henri Matisse (1869-1954)
Resmin Adi : Woman with a Hat (1905)
Nerede : San Francisco Museum of Modern Art, San Francisco, ABD
Boyutu : 80,65 cm x 59,69 cm
İşte, 1905’te Sonbahar Salon’unda sergilendiğinde kıyametler koparan ve fovizm akımının sembolü olan resim. Bu resimdeki kadın da Matisse’in biricik hayat arkadaşı Amelie. Böyle güzel bir resme “vahşi hayvanlar” yakıştırılması yapılır mı hiç?
Resimde Amelie’yi şık bir burjuva kadını olarak görüyoruz. Gösterişli şapkası, dirseğine kadar çektiği eldivenleri, yelpazesi ile harika görünüyor. Gerçekte Amelie’nin üzerindeki kıyafetler ne renkti acaba, belki de hepsi siyahtı. Matisse’in tasvirindeki kadar renkli ve eğlenceli olmadığını tahmin edebiliyoruz.
Matisse 1900’lerin başından itibaren resimlerinde canlı ve saf renkler kullanmaya başladı. Tüpten çıktığı gibi kullanılan parlak renkler ve objeleri çizgi yerine renklerle ifade etmek Matisse’in tutkusu olmuştu. 1905’te Andre Derain ile birlikte çalışmaya ve başka ressamlara ilham vermeye başladılar. Resimleri renklerle özgürleşmişti. Perspektifi renk katmanlarıyla ifade ediyorlardı. Geniş seyrek fırça darbeleri kullanıyorlardı. Tercih ettikleri renkler, konunun kendisiyle ilgisiz olabiliyordu. Örneğin bir ağacın gölgesi mor ya da deniz pembe olabilirdi. 18 Ekim – 25 Kasım 1905 tarihleri arasında düzenlenen Salon d’Automne sergisinde Matisse’in 10, Andre Derain’nın 9 resmi vardı. Aynı sergide Maurice de Vlaminck, Jean Puy, Kees van Dongen, Henri Manguin, Georges Baraque, Geroges Rouault, Raoul Dufy, Charles Camoin ve Albert Marquet’nin de resimleri sergilenmişti. Gözleri post-empresyonizme yeni yeni alışan sanat çevresi için bile bu kadarı fazlaydı. Sanat eleştirmeni Louis Vauxcelles sergideki resimlerden nefret etti. Sergide rönesans dönemini çağırıştıran bir heykel de vardı. Heykeli kastederek “Donatello au milieu des fauves!” dedi. Yani “Vahşi hayvanlar arasında bir Donatello.” Haraket etme amacıyla söylenmiş bu cümle gazetede yayınlanınca, Matisse ve arkadaşlarının akımı “le fauves – yahşi hayvanlar” ismi ile anılmaya başladı. Louis Vauxcelles yazısında Matisse’i fauve-in-chief (başkan), Derain’yı ise fauve-in-deputy (yardımcı) ilan etmişti. Bu sergide Henri Rousseau’nun 1905’te yaptığı The Hungry Lion Throws Itself on the Antelope resmi de sergileniyordu. Resim fovizm akımından bağımsızdı ama bir aslanın antilop avladığı bir sahteyi tasvir ediyordu. Muhtemelen Vauxcelles “vahşi hayvanlar” derken az önce gördüğü Rousseau resminin etkisindeydi. Matisse’in bu sergide sergilenen Woman with a Hat (1905) resmi fovizm akımının simgesi oldu. Aynı sergide yan odalarda Ingres ve Manet’nin retrospektif sergileri vardı. İnsanlar hem “vahşi hayvanlar” olarak anılan resimleri hem de Ingres ve Manet resimlerini görmek için 1905’teki Salon d’Automne’a akın ettiler. Fovizmin etkisi 1905-1908 arası 3 yıl sürdü. Diğer ressamlar yavaş yavaş başka akımlara yönlenirken, (Georges Baraque Picasso ile birlikte Kübizm’in öncüsü olacaktı) Matisse ömrü boyunca renkleri özgürce kullanmayı sürdürdü.
Matisse’in hayatını The Green Line resmi eşliğinde kısaca 27 Mart’ta anlatmıştım, okumak isterseniz tıklayabilirsiniz.
Günde 1 Resim, 125. gün, 29 Haziran 2011
Sevgiler, Oylum Yüksel