Tarihi Tahıl Ambarları, Bezirgan

Kaş ilçesine bağlı, Bezirgan Köyü’ndeyiz. Bezirgan, Kalkan’ın kuzeyinde Kışla Dağı sırtlarında yemyeşil bir ovaya kurulu. Osmanlı Dönemi’nde tarım üretimi açısından önemli olan bu topraklar, aynı zamanda Elmalı’dan Kalkan’a giden kervanların da güzergahında bulunuyordu. Köydeki tahıl ambarları önemli bir ihtiyacı karşılamak için üretilmiş; tarım ürünlerini tazeliğini koruyacak şekilde uzun süre saklamak.

Günümüze kadar ayakta kalan ve yaklaşık 350 yıllık bir tarihe sahip olduğu düşünülen Tarihi Tahıl Ambarları’nın tasarımı ve yapımında kullanılan ağaç, bu coğrafyadaki 3 bin yıllık bilgi ve birikimin bir sonucu. Likyalılar evlerini sedir ağacından ve hiç çivi kullanmadan, tamamen geçme tekniği ile inşa ediyorlardı. Likya evleri günümüze ulaşmadı ama lahitlerini evleri ile aynı tasarımda yaptıkları için, nasıl göründüğünü biliyoruz. İşte bu Likya lahitlerinin tasarımları dedelerimize ilham vermiş. Sedir ağacı uzun ömürlü ve doğal antiseptik özelliği var, tarım ürünlerine zarar verebilecek böcek, fare gibi canlıların yaklaşmasına izin vermiyor. Ancak sedirin bu özelliğini koruması için ağaca kesinlikle metal/ çivi değmemesi gerekiyor, kullanılırsa ağaç çürüyor. Bu sebeple ambarların yapımında geçme tekniği uygulanıyor.

Ambarların içindeki kapaklı dört bölüme buğday, nohut, arpa gibi ürünler çuval vb ambalaj kullanmadan doğrudan dökülerek konuluyor. Böylece sedirden yapılan tahıl ambarları, tahılları hem hijyenik bir şekilde hem de ilk günkü gibi taze saklayabiliyor.

Ambarların çatı kısımlarında yıpranmalar olduğu için, koruma amaçlı sac ile kaplanmış. Ambarların önünde bindirme taşı kullanılıyor. Bu taşlar çevredeki antik kentlerden bulunan sütun kaidesi gibi antik malzemelerden devşirilmiş. Her ambarın kapısı birbirinden farklı. Kapılardaki motifli, yapan ustanın imzası niteliğinde olurmuş.

Tarihi Tahıl Ambarları’na bölgede pek çok yerde rastlayabilirsiniz. Bezirgan Köyü’ndeki ambarlar bir arada ve ilk yapıldığı orjinal yerde bulunduğu için oldukça değerli. 2012’de korunması gereken kültür varlığı olarak tescil edilmişler. Yıllar geçtikçe teknolojik gelişmeler tahıl ambarlarına duyulan ihtiyacı azaltmış. Artık tahıl saklamaktan çok, depo olarak kullanılıyorlar. Yolunuz Kaş’tan geçtiğinde Bezirgan Köyü’ne gitmenizi ve tarihi tahıl ambarlarını görmenizi tavsiye ediyoruz.

Not: Akdeniz Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Naciye Küçük “Kaş Bezirgan Köyü Tarihi Ahşap Tahıl Ambarları” isimli değerli bir proje ödevi hazırlamış. Haritalar, çizimler ve pek çok teknik bilgi de içeren bu detaylı dosyayı internette bulabilirsiniz.

Daha fazla fotoğraf Instagram sayfamızdaki Bezirgan hikaye albümünde sizi bekliyor.