Ressam : Emile Bernard (1868-1941)
Resim : Self-portrait with portrait of Paul Gauguin (1888)
Nerede : Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda
Boyutu : 46 cm x 56 cm
Fransız post-impressionist ressam Bernard, sanatını izlenimcilikten ayırmak için uyguladığı Cloisonnism ve Synthetism teknikleriyle tanınır. Cloisonnism, resimdeki formları koyu renk konturlarla ayırma, Synthetism ise karmaşık olanı basitleştirmek üzerindedir. Bernard, Lille’de doğdu. Kız kardeşi hastaydı ve ailesi tüm ilgisini hasta kızlarına vermişti. Bernard, hayattaki en büyük destekçisi olan, ananesinin yanında büyüdü.
10 yaşındayken Paris’e taşındılar, 16 yaşında güzel sanatlar eğitimine başladı. Aynı zamanda Toulouse-Lautrec’in stüdyosunda çalışmaya başladı. Resimlerinde belirli bir teknik oturmuştu, ne istediğini biliyordu, dolayısıyla eğitime aldırmayıp, sadece sevdiği şekilde çizmeye başladı. Böylece okuldan uzaklaştırıldı. Fransa’nın kuzey batısında bulunan Brittany bölgesine gitti, tüm bölgeyi yayan dolaştı ve çok etkilendi. Brittany’deki Port-Aven liman şehrinde Gauguin ile tanıştı, resim üzerine sohbet edip, arkadaş oldular. Port-Aven’de geçen bugünler, izlenimciliğin şekil değiştirmesinde çok önemli günlerdi.
Bernard, resimlerin çok fazla karmaşa içerdiğini, bu sebeple gözlerin yorulduğunu ve zihinlerin asıl konuyu kaçırdığına inanıyordu. Resimleri sadeleştirmeye ciddi şekilde takılmıştı. Cloisonnism ve Synthetism tekniklerini kimin bulduğu biraz tartışma konusu olsa da, bunu en inanarak uygulayan ve Van Gogh, Gauguin gibi ressamlara ilham vererek akışı değiştiren, kesinlikle Bernard’dır.
Emile Bernard, Le Pardon, 1888, Orsay Müzesi, Paris, Fransa Vincent Van Gogh, Les bretonnes et le Pardon à Pont Aven, 1888, Galleria d’Arte Moderna, Milano, İtalya
Bernard, Paris’e döndüğünde Van Gogh ile tanıştı, resimlerini gösterdi, ananesinin portresi ile Van Gogh’un beğenisini topladı. Bernard 1888’de tekrar Port-Aven’e döndü ve Gauguin ile daha yakın çalıştı, iyi dost oldular. Gauguin, Van Gogh’a meşhur Arles ziyaretini yaparken, yanında Bernard’ın “Le Pardon” resmini de götürmüştü. Van Gogh resmi çok beğendi, hatta bir suluboya kopyasını yaptı. Kardeşi Theo’ya yazdığı mektupta, Bernard’ı övdü, ona destek olmasını istedi ve resmi çok beğendiğini ve bir kopyasına sahip olsa çok mutlu olacağını anlattı. Bu konuda bir bilgi bulamadım ama Bernard’ın 1887’de yaptığı Bernard’s Grandmother resmi de bana göre Van Gogh’a ilham vermiş görünüyor.
Emile Bernard, Bernard’s Grandmother, 1887, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda Vincent Van Gogh, An old woman of Arles, 1888, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda
1888’den sonra Gauguin’in stilininde ciddi bir değişiklik oldu, ancak bu değişimle ilgili Bernard’dan hiç bahsetmedi. Bu durum Bernard’ı çok üzdü. Gerçi Gauguin o dönem, hatırlarsınız, Van Gogh’un delirmesi, vefatı gibi sorunlarla allak bullak olmuş ve Tahiti’ye yerleşmişti. Pek de Bernard’ı övecek hali yoktu. Ancak şu bi gerçek ki, Gauguin 35 yaşından sonra resim yapmaya başlamıştı ve 1888’den önce yaptığı resimlerin, bugün gözümüzde canlanan Gauguin stiliyle hiç alakası yoktu. Yani 40 yaşındaki Gauguin’in, 20 yaşındaki Bernard’dan etkilenmesi, hiç de şaşılacak bir konu değil.
Bernard, 1893’te askere alınması söz konusu olunca, Mısır’a kaçtı. Mısır’da 10 yıl yaşadı ve evlendi. Paris’e dönmeden İspanya ve İtalya’yı da gezdi. 72 yaşında Paris’teki stüdyosunda vefat etti.
Self-portrait with portrait of Paul Gauguin, 1888, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda Paul Gauguin, Self-Portrait with Portrait of Émile Bernard (Les misérables), 1888, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda
Bernard, yaptığı Gauguin’li otoportreyi, Van Gogh’a adadı ve ona hediye etti. Paris’teki tanışmalarında Van Gogh, Gauguin ve Bernard’dan birbirlerinin portrelerini yapmasını istemişti. Bernard, Port-Aven’e geri döndüğünde, kendi portresini yapıp, arka plana da duvarda asılı Gauguin portresini ekledi. Van Gogh’a sunduğu gerekçe, “henüz Gauguin’in portresini yapacak kadar usta olmadığımdan, denemeye çekindim” oldu. Herhalde sadece kendi resmini armağan etmek istemişti ve Van Gogh’u kırmamak için Gauguin’i ekleyivermişti. Gauguin de kendi otoportresini ve arkada duvarda Bernard’ın portresi ile birlikte yapıp Van Gogh’a gönderdi. Bugün her ikisini de Van Gogh müzesinde sergileniyor. Resmin sağ üst köşesinde imzanın altında “copaing Vincent” yazıyor. Bernard, Fransızca arkadaş anlamına gelen “copain” kelimesinin devamına Provence bölgesinde konuşulan Fransız aksanında bir gönderme olarak “g” harfini bir espri olarak eklemiş.
Günde 1 Resim, 75. gün, 10 Mayıs 2011
Sevgiler, Oylum Yüksel
