Ressam : M.C. Escher (1898-1972)
Resmin Adı : Relativity – İzafiyet (1953)
Nerede : Escher in the Palace, Lahey, Hollanda
Boyutu : 29,1 cm x 29,4 cm
Hollandalı taş baskı ustası Maurits Cornelis Escher, varlıklı bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası mühendisti. Escher’i mimar olması için Mimar ve Dekoratif Sanatlar okuluna yazdırdı ama Escher okuldan mimar değil, bir baskı ustası olarak çıktı. Savaşın etkilerinden kaçmak için çok ev değiştirdi, İtalya’da, İsviçre’de, Belçika’da ve son olarak memleketi Hollanda’da yaşadı.
Seyahatinde gördüğü Elhamra Sarayı’ndan ve İslam mimarisinden çok etkilendi. İslami mozaikler onu kendinden geçirdi ve mecburen arasının iyi olmadığı matematikle ilgilenmek zorunda kaldı. Geometri kurallarını daha iyi anlayıp, resimlerindeki çelişkileri daha güçlü kullanmak istedi. Bir kağıt üzerinde birbirini çizen eller resmini mutlaka anımsarsınız, ilk bakışta normal görünen ama aslında sonsuz çekişilerle dolu resimler onu ünlü yaptı. Paradoksların ressamı oldu.
Yapmaya çalıştığı şey özellikle matematikçilerin dikkatini çekti ve konferanslar vermek üzere üniversitelere davet edildi. Escher paradokslarla dolu resimleri ile feci şekilde kafayı bozdu ve ailesini ihmal etti, o farkında değilken 44 yıllık eşi onu terketmişti.
Mick Jagger’ın ondan Rolling Stones’un yeni albüm kapağına bir resim yapmasını rica ettiği bir mektup hikayesi var. Anlatılana göre o sırada 26 yaşında olan asi ruhlu Mick Jagger’ın 1969’da yazdığı mektup Escher için fazla lakayıt kaçtı. Mektuba “Dear Maurits” olarak, yani ona ilk adı ile hitap ederek başlamıştı, büyük hata, Dear Sir ya da Mr. Escher demeliydi. Alınmaktan öte, Escher klasik müzik dinliyordu ve popüler kültüre ait bir şeyin içinde olmak asla istemezdi. Halbuki Jagger ona hayrandı ve sadece resimleri daha çok kişiye ulaşsın istiyordu. Yaşlılığında ressamlar evine taşındı ve burada 73 yaşındayken vefat etti.
Escher bu bakış açısıyla mimar olsaydı eğer, bugün bizi Gaudi’den bile daha çok şaşırtacak yapılan üretebilirdi; düşünsenize onun merdivenlerinden şuursuzca inip çıktığınızı. İzafiyet resmindeki 16 karakter, kendi içinde tutarlı ve bütün içinde çelişkili şekilde yaşıyor. Taş baskı yani taş üzerine resim yaptığı için, baskıları bugün Amerika ve Kanada da dahil birçok müzede bulunabilir.
Günde 1 Resim, 49. gün, 14 Nisan 2011
Sevgiler, Oylum Yüksel
