Bernini ve Caravaggio’nun işvereni olan Scipione Borghese (1577-1633), bugünkü eşsiz Borghese koleksiyonunun mimarıdır. Scipione bizzat yaptırdığı eserlerin yanı sıra, satın alarak da aile koleksiyonunu güçlendirmiş.
Galleria Borghese’nin binası, Roma’nın en büyük 2. parkına da adını veren Villa Borghese’de. Galleria Borghese Pazartesi hariç her gün 09:00 – 19: 00 arası açık. Ancak müzeyi ziyaret etmeden en az 1 gün önce bilet alıp yerinizi garantilemeniz gerekiyor, şanslıysanız 1 gün sonraya bilet bulabilirsiniz. Bazı günler çok yoğunluk oluyor bu sebeple Roma seyahatiniz kesinleştiği an biletinizi online satınalmanızı tavsiye ederiz. Girişi 25 Euro, 18 yaş altı için 15 Euro.
1- Apollo and Daphne (1625)
243 cm yüksekliğindeki Bernini şaheserini gördüğünüzde kendinizi tutamıyor, etrafında 360 derece dönüyorsunuz. Apollo ve Daphne’nin mitolojideki imkansız aşk hikayesi heykelin ana konusu. Eros’un iki oku vardır, biri saplandığı kişiye sonsuz aşk verir, diğeri ise sapladığı kişiyi aşktan tamamen uzaklaştırır. Eros’un ilk oku Apollon’a gelir ve Daphne’ye karşı koyulmaz bir aşk duymasına sebep olur, Daphne’ye gelen ok ise Apollo’dan daima kaçmasına ve onu istememesine sebep olmuştur. Aralarında karşı koyulmaz bir kovalamaca vardır. Daphne Apollo’ya yakalandığında babası deniz tanrısından yardım ister, babası da bu eziyetin bitmesi için Daphne’yi defne ağacına çevirir. Heykel tam olarak bu çaresiz anı tasvir ediyor. Daphne’nin bir insandan ağaca dönüşme anını bu müthiş heykelde canlı bir sahne gibi görebiliyoruz. Bernini bu harika heykeli tek başına yapmamış, yardımcısı Giuliano Finelli’den ciddi bir yardım almış. Bernini’yi yakından tanıyanlar bilirler, etrafındakilere ciddi zararlar vermiş, haksızlığa uğratmış, biraz gaddar bir kişilik kendisi. Bu eserdeki Finelli hakkı da hep yenmiş.
2- The Rape of Proserpina (1622)
Bir diğer Bernini şaheseri zihnimizdeki heykel algısını yerle bir ediyor. Bernini 3 boyutlu müthiş bir kompoziyon anlatmakla kalmayıp, mermeri gerçek bir insan gibi kanlı canlı hissetmememize sebep oluyor. Persephone’un göz yaşları içerisinde Hades’den kurtulmak için çırpındığı ana tanıklık ediyorsunuz. Heykeldeki 3 başlı köpek Kerberos yeraltı dünyasının bekçisi, Persephone’un ayakları altında durması adeta hikayenin sonunu söyler gibi. Drama, aksiyon, hüzün hepsi bir arada bir heykelde. Mitoloji’de Persephone (Proserpine) Zeus ve Demeter’in kızı. Demeter, bereketin ve mevsimlerin tanrısı. Hades, Persephone’a aşıktır ve onu yeraltı dünyasına götürüp evlenmek ister. Zeus eşi Demeter’den gizlice Hades’e kızını kaçırmasını tavsiye eder. Heykelin konusu olan an, Persephone’un tarlada çiçek toplarken Hades’in yeraltından çıkıp onu zorla kaçırdığı anı tasvir eder. Demeter kızının ortadan kaybolmasına çok üzülür, Zeus’u terkederek kızını aramaya başlar ve hayata küserek toprağa bereket vermez. Herkes aç kalır, tanrılar toprağa bereket vermesi için Demeter’e yalvarır. Hades’i de Persephone’u özür bırakması için ikna etmeye çalışırlar. Ancak Persephone yeraltı dünyasında nar yemiştir, yerlatı dünyasında bir şey yiyenin yeryüzüne çıkamayacağı kuralı vardır. Hades’i ikna ederler, Persephone sadece 3 ay yeryaltı dünyasında kalacaktır, diğer 9 ay yeryüzünde olacaktır. Persephone yeryüzüne çıktığı an Demeter tüm toprağı çiçeklerle donatır, ilkbahar gelmiştir. Yeraltında olduğunda ise kış gelecektir, toprakta bereket olmayacaktır. Böylece mevsimler oluşur.
3- The Sleeping Hermaphrodite
Mitolojide Hermaphrodite, Hermes ve Afrodit’in oğludur, ismini anne ve babasının isminin birleşmesinden alır. Hermaphrodite çok etkileyici bir vücuda sahiptir, bir peri ona aşık olur. Hermaphrodite bir gün nehirde yıkanırken peri gizlice gelip ona sımsıkı sarılır ve tanrılardan sonsuza kadar tek bedende birleşmeyi diler. Perinin dileği kabul olur, tek vucütta birleşirler, bu sayede Hermaphrodite artık hem bir kadının hem de bir erkeğin vucudundan özellikler taşır. Tarihteki ilk çift cinsiyetli tasvir bu mitolojik hikayeden gelir. Borghese Gallery’deki Hermaphrodite odasına adını veren heykelin orjinali 1620’de yapılmış, alt kısımdaki yatak Bernini tarafından yapılmış. Çift cinsiyet özelliğinin tasvir edildiği çarpıcı Hermaphrodite heykeli şu an Paris’de Louvre Müzesi’nde, Borghese’deki ise yine 1781 tarihli bir kopyası. Camillo Borghese’nin 1803’te Napolyon’un kız kardeşi Pauline Bonaparte ile evlenmesi bazı eserlerin Louvre’a satılması ricasına “hayır” diyememeyi de berabernde getirmiş. The Sleeping Hermaphrodite’in antik kopyalarından diğerleri Roma’da, Floransa’da, St Petersburg’da bulunuyor.
4- David (1622)
Michelangelo’nun David (1504) heykelini kendi David yorumu ile yenmek isteyen Bernini’nin bir başka harikası. David, Goliath’a taşı fırlatma üzere ve biz seyirci olarak olayın tam ortasında kalmış gibiyiz.
5- Aeneas, Anchises, and Ascanius (1619)
Bernini’nin 20 yaşındayken yaptığı bu harika heykel ise Truvalı halk kahramanı Aeneas’ı tasvir ediyor. Truva yerle bir olunca Aeneas halkına öncülük ediyor ve onları önce Altınoluk’a sonra oradan bir gemiyle İtalya’ya götürüyor. Aeneas bu yolculukta yaşlı babası Anchises’i omuzunda taşıyor, küçük oğlu Ascanius ise hemen arkasında kendisini takip ediyor.
6- Truth Unveiled by Time (1652)
Bernini genç yaşında yaptığı muhteşem heykellerle müthiş bir başarıya erişmiş ama karakterinin de müsait olmasıyla bu başarıyla gözü dönmüş, kendisine ve etrafındakilere hep zarar vermiş. MFÖ şarkısındaki “peki peki anladık” sözleri adeta Bernini için yazılmış gibi. En iyi heykeltraş olmayı yeterli bulmayan Bernini “en iyi mimar da benim” diyerek, Papa’nın da desteği ile Bazilika’nın önüne Michelangelo’nun kubbesini gölgeleyecek 2 kule yapmaya kalkışır. Mimarlıkta iddia ettiği kadar başarılı olamayan Bernini’nin kuleleri yıkılır, öyleki bazilika yıkılmaktan zor kurtulur. Egosu sarsılan, itibarı yerlebir olan Bernini, bu müthiş heykelle 6 sene uğraşıp durumu toparlamak ister. “Zaman gerçeği açığa çıkarır” söylemini bu heykel ile mecazi olarak sunmaya çalışan Bernini, heykeli asla bitiremez. Çıplak kadını “gerçek” ile özdeşleştirerek tamamlar ancak onu yani “gerçeği” açığa çıkaracak olan “zaman” tasvirini heykele ekleyemez. Bernini 1665’de hala bu heykele “zaman” kısmını ekleyemediği için duyduğu üzüntüyü dile getirmiş.
7- Paolina Borghese as Venus Victorious (1808)
Camillo Borghese, Napolyon’un kız kardeşi Pauline Bonaparte ile evlendikten sonra eşinin Venüs olarak heykelini yapması için Antonio Canova’yı görevlendiriyor. Yapı çıplak Venüs elinde elmasıyla bir yatakta uzanıyor. Heykelin yüzünün bire bir Pauline’i yansıttığı söyleniyor. Bir gelinin alabileceği en güzel hediye bu olmalı.