Ressam : Rembrandt van Rijn (1606-1669)
Resim : Judith at the Banquet of Holofernes – Artemisia (1634)
Nerede : Prado Müzesi, Madrid, İspanya
Boyutu : 143 cm x 154,7 cm
Resimlerinde, hayal ettiği ışığı istediği yere inanılmaz bir güzellikle yerleştirme yeteneğine sahip Rembrandt’dan Night Watch resmi eşliğinde 2 Mart’ta bahsetmiştim, okumak isterseniz tıklayabilirsiniz.
Bu resim yıllar boyunca Artemisia ismi ile anıldı ve Artemisia’nın hikayesini anlattığı düşünüldü. Ama artık Judith at the Banquet of Holofernes ismi ile anılıyor ve Judith’i tasvir ettiği düşünülüyor. Zengin bir dul olan ve dine düşkünlüğü ile saygı duyulan Judith, Holofernes’i sarhoş edip baştan çıkarmış, sonrasında iki darbe ile kafasını kesmişti. Bu konu Caravaggio’nun Judith Beheading Holofernes (1598) resminde mükemmel işlenmişti. Eğer Rembrandt gerçekten Judith’i tasvir ettiyse neden hikayenin can alıcı sahnesi yerine, Judith’i katıldığı ziyafette göstermeyi tercih etti acaba? Karanlıkta görünen yaşlı kadın ve elinde tuttuğu bez Caravaggio’daki tasvire çok benziyor. Bu ziyafetten az sonra Judith, Holofernes’i sarhoş edecek, yaşlı kadın bezle kesilen kafayı saracak olabilir.
Resmindeki Rembrandt imzasında d harfi yok, Rembrant yazılmış. Resmin ismi ve neyi anlattığı gibi, resmin Rembrandt’a ait olup olmadığı da çok tartışılmıştı. Sonrasında ispatlandı, Prado Müzesi de gururla resim Rembradt’a ait olduğunu açıkladı.
Judith’in kıyafeti, mücevherleri, saçları kesinlikle milattan önce bir karakterle örtüşmüyor. Rembrandt 16.yy’ın modasını Judith’in gücünü göstermek için tercih etmiş olabilir elbette. Klimt’in Judith yorumları bile daha makul sanki.
Rembrandt’ın neden yıllarca Artemisia’yı anlattığı düşünüldü peki? Yıllarca buna inanıldığına göre olası Artemisia göndermesinden de bahsetmek isterim. Artemisia II Caria, MÖ 377-353 yılları arasında Anadolu’daki Karya bölgesine hükmeden Pers Valisi Mausolus’un eşi ve aynı zamanda kardeşiydi. Persler Anadolu’yu o dönemde valiliklerle yönetiyordu. Mausolus’un babası Hyssaldomos güçlü bir hanedandan geliyordu. Karya Valiliğini ele geçirdi. Babasından sonra başa gelen Mausolus da yayılmacı bir politika izlemişti. Hiçbir zaman kral olamadı, ancak Karya bölgesine yeni topraklar katıp yönetmesiyle ün kazanmıştı. Mausolus, Karya’da yeni şehirler kurdu, bölgeyi tarihi boyunca kültürel olarak en zengin seviyesine çıkardı. Artemisia, Mausolus’un ölümü ardından yönetimi devraldı ve dünyanın 7 harikasından biri kabul edilen “Halikarnas Mozolesi”ni, Mausolus için tamamlatmak için çalıştı. Artemisia’nın kardeşi Mausolus’dan güç alarak yönetimi devam ettirebilmek için, küllerini her gün içeceğine karıştırarak içtiği söylenir. Bu hikayenin Rembrandt’ı etkilediği ve bu sebeple resimdeki kadını bir şey içmek üzerekeylen yani Artemisia’yı külleri içmek üzereyken resmettiği düşünüldü. Artemisia, kardeşinden 2 yıl sonra vefat etti ve Halikarnas Mozolesi’nin tamamlandığını göremedi. (Halikarnas Mozolesi’nin 1500 yıl kadar ayakta kaldığı ve sonraki bir tarihte deprem sebebiyle yıkıldığı tahmin ediliyor. Saint Jean şövalyeleri bölgeye geldiğinde, mozoleden kalan taşları kullanarak, Bodrum Kalesi’ni inşa ettiler.)
Günde 1 Resim, 100. gün, 4 Haziran 2011
Sevgiler, Oylum Yüksel