Ressam : Pierre-Narcisse Guerin (1774 – 1833)
Resim : Morpheus and Iris (1811)
Nerede : Hermitage Müzesi, St. Petersburg, Rusya
Boyutu : 251 cm x 178 cm
Mitolojik kahramanlara ilgisi olan neoklasisizm ustası Guerin’in bu resimdeki ilhamı Morpheus ve Iris. Resimde uyku tanrısının oğlu, rüyaların tanrısı olan Morpheus’u kendinden geçmiş şekilde görüyoruz. Ona bakan ise gökkuşağı tanrıçası, aynı zamanda mesaj elçisi olan güzeller güzeli İris. Zeus, İris’e gökyüzünden yeryüzüne haber taşıma görevini vermiş, Zeus mutlu haberleri hep İris aracılığı ile insanlara iletirmiş.
Zeus ve eşi Hera, diğer tanrı ve tanrıçaları bazen kendi işlerini çözmek için kullanırmış. Birinin aklına girmek için Morpheus aracılığıyla ona rüya gördürür, Morpheus’a mesajı ise İris ile gönderirlermiş.
Mitolojik hikayelerden biri, resimdeki sahneyi anlamaya yardımcı olabilir. Alcyone (Alkyone) ve kocası Ceyx (Keyks) birbirlerini çok seviyorlarmış, o kadar çok ki birbirlerine Zeus ve Hera diye hitap ediyorlarmış. Bu durum Zeus ve Hera’yı kızdırmış tabi. Zeus hemen Ceyx’e bir rüya göndertmiş. Rüyasında Olympos Dağı’na gitmesi gerektiğini gören Ceyx, Alcyone’un itirazlarına rağmen tek başına yola çıkmış. O gece denizde büyük bir fırtına çıkmış, Ceyx dalgalarla denize gömülürken ağzında tek bir kelime varmış; Alcyone… Alcyone ise olanlardan habersiz, ızdırap içinde kocası Ceyx’in dönüşünü bekliyormuş. Sürekli Hera’ya yakarıyor, Ceyx’in sağ sağlim dönmesi için dua ediyormuş. Hera bu duruma daha fazla kayıtsız kalamamış, Alcyone’un Ceyx’in öldüğünü bilmesini istemiş. Mesaj elçisi İris’i çağırmış, git Morpheus’a söyle, Alcyone’a rüya göndersin, Ceyx’in öldüğünü bildirsin, demiş. Resimdeki sahne İris’in Morpheus’un uyku mağarasına yaptığı bu veya buna benzer başka bir ziyareti tasvir ediyor olmalı. Morpheus’un mağarası nemli ve loşlukla kaplı, etraf uyku getirici bitkilerle doluymuş. İris uyumakta olan Morpheus’u gökkuşağı ile yüzüne ışık tutarak ayıltmış. Hera’nın isteğini iletmiş. Mağara o kadar uyku getiriciymiş ki İris göz kapakları kapanmak üzereyken mağaradan zor çıkmış. Morpheus Ceyx’in kılığına girerek Alcyone’un rüyasına girmiş, öldüğünü, arkasından dua etmesini söylemiş. Uyandığında kocasının öldüğünü anlayan ve onsuz asla yaşamak istemeyen Alcyone hemen denize gitmiş Kendini dalgalara bırakıp ölmek istemiş. Son anda suda yüzen bir şey fark etmiş, yaklaştığında kocası Ceyx’in ölü bedeni olduğunu anlamış. Ona sarılarak kendini dalgalara bırakmış ancak dibe çekilmek yerine yukarı çıkıyormuş.. Birden kanatları çıkmaya, gövdeleri tüylerle kaplanmaya başlamış. Kocası olmadan yaşamak istemeyen Alcyone’u ve kocasını tanrılar kuşa çevirmiş. Alcyone ve Ceyx sonsuza denk birlikte yaşamışlar. Her kış 7 gün Alcyone kumsaldan kuluçkaya yatarmış, yavrular zarar görmesin diye o 7 gün boyunca tanrılar fırtınayı engellermiş, hiç dalga olmazmış. O yüzden her kış yaşanan 7 fırtınasız güne Alcyone Günleri (Halcyon days) denirmiş.
Pierre-Narcisse Guerin’in hayatını Clytemnestra Hesitating before Stabbing the Sleeping Agamemnon resmi eşliğinde kısaca 17 Mart’ta anlatmıştım, okumak isterseniz tıklayabilirsiniz.
Günde 1 Resim, 124. gün, 28 Haziran 2011
Sevgiler, Oylum Yüksel